Ung thư gan là sự tăng trưởng và phát triển không kiểm soát của các tế bào ung thư tại gan. Tại Việt Nam ung thư gan đứng hàng thứ nhất kể cả về tỷ lệ tử vong và số ca mới mắc. Bệnh khó sàng lọc phát hiện sớm vì ở giai đoạn sớm biểu hiện bệnh thường mơ hồ, ít được chú ý tới. Vậy nguyên nhân gây bệnh ung thư gan là gì?
Ung thư gan được hiểu như thế nào?
Ung thư gan là các tế bào gan đột biến phát triển và nhân lên một cách mất kiểm soát. Căn bệnh này phát triển thầm lặng, không gây ra triệu chứng ở giai đoạn đầu và chỉ xuất hiện các triệu chứng mờ nhạt như ăn không ngon, khó tiêu, mệt mỏi, đầy hơi. Các triệu chứng này thường bị nhầm lẫn với các vấn đề tiêu hóa thông thường nên người bệnh hay phớt lờ đi. Khi tới những triệu chứng như vàng da, chán ăn thì lúc đó bệnh đã bước sang giai đoạn nặng lúc đó bệnh nhân mới đến bác sĩ để thăm khám thì hầu như đã muộn.
Những nguyên nhân gây bệnh ung thư gan
Hiện nay dù y học đã tiên tiến và phát triển vượt bậc nhưng dường như các nhà khoa học vẫn chưa thể tìm ra đâu mới chính là nguyên nhân gây ung thư gan. Tuy nhiên một số nhà khoa học cũng chỉ ra vài yếu tố nguy cơ góp phần gây bệnh.
Xơ gan
Các bệnh nhân mắc bệnh xơ gan thì cấu trúc của gan đã bị biến đổi, các mô chuyển thành hình dạng xơ, sẹo ngoài ra còn hình thành các nốt tân sinh là giảm chức năng gan. Những bệnh nhân mắc bệnh xơ gan thường có tiền sử bị viêm gan B, C, nghiện rượu, nghiện thuốc lá,… bệnh nhân bị mắc căn bệnh này hầu như đều sẽ chuyển sang ung thư gan.
Viêm gan B
Viêm gan B do virus Hepatitis B (HBV) gây ra. Khi người bệnh mắc virus này trong một thời gian dài, mà không chữa khỏi thì virus này sẽ không còn là chất lạ đối với cơ thể từ đó cơ thể không có cơ chế đào thải với HBV. Do đó virus này tiếp tục sống và nhân lên về số lượng ở gan. Khi với số lượng lớn thì chúng bắt đầu gây hại làm tổn thương các tế bào gan gây xơ gan rồi sau đó dẫn đến ung thư.
Tỷ lệ người mắc viêm gan C ít hơn viêm gan B, tuy nhiên loại virus viêm gan này lại được xem là mối nguy lớn đối với cơ thể so với chủng viêm gan B nhiều lần.
Qua thời gian, viêm gan C sẽ tiến triển thành xơ gan, đồng thời các protein trong lõi của virus viêm gan C cản trở các chất ức chế khối u nên các tế bào độc hại có cơ hội sản sinh và trở thành nguyên nhân gây ung thư gan. Thời gian trung bình của người mắc viêm gan C tiến triển thành ung thư gan khoảng 28 năm. Sau khoảng thời gian 8-10 năm mắc bệnh xơ gan, bệnh nhân cũng rất dễ có nguy cơ chuyển thànhung thư gan nguyên phát.
Nghiện rượu bia
Những người có thói quen nghiện rượu buộc gan phải hoạt động liên tục để chuyển hóa và đào thải chất độc của rượu ra khỏi cơ thể. Nhưng khi người bệnh uống rượu quá nhiều gan không thể lọc thải hết hoàn toàn dẫn đến những chất độc dần tích tụ lại nhiều trong gan lâu dần gây xơ gan và tiếp đến là ung thư.
Nhiễm độc aflatoxin
Aflatoxin là độc tố do nấm Aspergillus flavus và Aspergillus parasiticus sinh ra. Chúng phát triển tốt ở nơi có nhiệt độ, độ ẩm lớn. Loại độc tố này thường được tìm thấy trong các thực phẩm bị nấm mốc ôi thiu. Đặc biệt chúng không bị phân hủy ở nhiệt độ sôi bình thường, không biến mất khi phơi dưới ánh sáng mặt trời. Vì khi thấy thực phẩm có dấu hiệu bị nấm mốc thì hãy bỏ ngay không nên cắt bỏ phần mốc và sử dụng phần không bị mốc, do ngay cả những phần không bị mốc đều có chứa bào tử của loại nấm này. Độc tố aflatoxin tích tụ lâu ngày trong cơ thể lâu ngày sẽ gây tổn thương gan và ung thư gan.
Các yếu tố nguy cơ của ung thư gan
Yếu tố nguy cơ là bất kỳ điều gì làm tăng khả năng nhiễm một bệnh, ví dụ như ung thư. Các loại ung thư khác nhau có các yếu tố nguy cơ khác nhau. Trong đó, nguy cơ về thói quen, lối sống (hút thuốc lá, chế độ ăn, vận động) có thể thay đổi. Còn một số yếu tố khác như tuổi, tiền sử gia đình là không thể thay đổi.
Tuy nhiên, khi bạn có một hoặc vài yếu tố nguy cơ không có nghĩa bạn sẽ chắc chắn mắc bệnh đó. Và một số người mắc bệnh nhưng lại có ít hoặc không có yếu tố nguy cơ.
Bạn có nguy cơ mắc bệnh ung thư gan cao hơn so với người bình thường nếu có một số yếu tố sau đây:
- Có tiền sử mắc bệnh viêm gan C: Những người có tiền sử bị mắc bệnh viêm gan siêu vi C có nguy cơ mắc ung thư cao hơn người bình thường, theo nhiều khảo sát cho thấy rằng khoảng thời gian người bệnh đã từng bị viêm gan siêu vi C sang ung thư gan là từ 9 – 10 năm.
- Viêm gan B: Bệnh nhân mắc viêm gan B, do các tế bào gan đã bị tổn thương và sức đề kháng bị suy yếu đây là cơ hội cho các chất độc tích tụ hay vi khuẩn virus gây hại dẫn đến xơ gan và dần chuyển sang ung thư.
- Nghiện rượu: Rượu là chất khi đi vào cơ thể sẽ được gan chuyển hóa thành chất không gây độc cho cơ thể và một phần không chuyển hóa sẽ thải ra ngoài hoặc tích tụ trong gan, do đó bệnh nhân khi nghiện rượu gan bị ép làm việc tối đa lâu ngày chất độc tích tụ trong gan và dẫn đến các bệnh liên quan đến gan trong đó có ung thư.
Cách phòng ngừa bệnh ung thư gan
Ung thư gan có tỷ lệ sống sót thấp hơn so với các bệnh ung thư khác, vậy nên việc phòng ngừa bệnh ung thư gan là vô cùng quan trọng. Một số biện pháp sau đây có thể giúp giảm nguy cơ của bệnh ung thư gan:
- Tiêm vắc-xin viêm gan B: phương pháp phòng ngừa ung thư chủ động và phổ biến hiện nay.
- Hạn chế sử dụng rượu, bia: thường xuyên tiêu thụ một lượng lớn rượu làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh xơ gan và ung thư gan.
- Tránh sử dụng ngũ cốc đã hư mốc: thực phẩm hỏng sẽ sinh ra những chất độc hại cho gan.
- Tránh xa khói thuốc lá: điều này có thể giúp giảm nguy cơ nhiều loại ung thư khác, kể cả ung thư gan.
- Sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục: có thể giúp giảm nguy cơ lây nhiễm viêm gan siêu vi B, C.
- Thực hiện chế độ sinh hoạt lành mạnh như: tập thể dục thường xuyên mỗi ngày, duy trì cân nặng hợp lý, tránh thừa cân, béo phì.
Leave a reply